Als je met een partner een woning koopt, word je beide vermeld in het koopcontract. Je tekent dus allebei bij de notaris en ontvangt de sleutel van de nieuwe woning. In de hypotheekakte staat vermeldt wie er verantwoordelijk is voor de hypotheek. Koop je samen, ben je uiteraard beide verantwoordelijk.

In een samenlevingsovereenkomst leg je afspraken vast over de eigen woning. Bijvoorbeeld over het betalen van de vaste lasten en de regeling bij relatiebeëindiging. Of over de verdeling van de (over)waarde bij verkoop. In principe koop je samen en wordt ieder 50/50 eigenaar. Dit betekent dat je ook 50/50 verantwoordelijk bent voor de hypotheek, en de overwaarde deelt.

Met een verblijvingsbeding regel je dat de langstlevende partner in de woning kan blijven wonen indien van de partners zou komen te overlijden. 

Als je getrouwd of geregistreerd partner in gemeenschap van goederen bent, ben je automatisch voor de helft eigenaar van de koopwoning. Heeft jouw partner de woning alleen gekocht? Dan zijn jouw rechten  afhankelijk van of je gehuwd bent vóór of ná 01-01-2018.

Heb je huwelijkse- of partnerschaps-voorwaarden op laten stellen bij een notaris? Dan zal in dat document vermeld staan wie (in welke mate) eigenaar is van de woning.

Van een stel dat samenwoont en een kind krijgt, is alleen de moeder volgens de wet de (juridische) ouder. Zij heeft dan ook alleen het gezag. Als de vader dezelfde rechten en verantwoordelijkheden wil, dient hij het kind eerst bij de gemeente te erkennen. Daarna moeten jullie het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank.

Wordt jouw kind tijdens het huwelijk of geregistreerd partnerschap geboren? Dan ben je allebei juridisch ouder en heb je samen het ouderlijk gezag over jullie kind. Hier wijkt de wet wat af ten opzichte van de situatie van geregistreerde partners. Is jullie kind  geboren vóór 1 april 2014? Dan moe(s)t de vader het kind eerst erkennen om juridisch ouder te worden.

Ongeacht binnen welke vorm je samenwoont geldt: ga je uit elkaar en heb je samen het gezag over de kinderen? Dan moet je samen een ouderschapsplan opstellen. Je moet ook afspraken maken over de kinderalimentatie.

Als je samenwoont hoef je voor de beëindiging van de relatie niet naar de rechter. In het samenlevingscontract staat wat je moet doen. Leg de afspraken vast in een beëindigingsovereenkomst. Deze heb je nodig om bij de notaris en geldverstrekker de woning en hypotheek op naam te krijgen indien een van de partners in de eigen woning wil blijven wonen.

Ben je getrouwd en ga je uit elkaar? Dan heb je de rechter nodig om te scheiden. Dat geldt ook voor een geregistreerd partnerschap wanneer je beiden het ouderlijk gezag over de kinderen hebt.

Heb je een geregistreerd partnerschap en geen kinderen? Of wel kinderen maar niet beiden het ouderlijk gezag? In die gevallen kun je met behulp van een advocaat of notaris scheiden.

Je maakt afspraken over de eventuele partner- en kinderalimentatie, verdeling van opgebouwd pensioen, spaargeld, vermogen en schulden. Dit ook weer alleen voor zover je dit niet heb uitgesloten binnen je huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden.